فلز پلاتین- مقدمه
پلاتین یک عنصر شیمیایی با نمادPt و عدد اتمی 78 است. فلزی با چگالی بالا، چکشخوار، انعطافپذیر، بسیار نجیب، گرانبها و نقرهای-سفید است. نام آن از واژه اسپانیایی پلاتینا به معنی یک درجه پائینتر از پلاتا «نقره»، گرفته شده است.
پلاتین عضوی از گروه عناصر پلاتین یا گروه 10 جدول تناوبی عناصر است. دارای شش ایزوتوپ طبیعی است. این عنصر یکی از عناصر کمیاب در پوسته زمین است که میانگین فراوانی آن تقریباً 5 میکروگرم بر کیلوگرم است. در برخی از سنگهای نیکل و مس به همراه برخی از ذخایر طبیعی، عمدتاً در آفریقای جنوبی که 80 درصد از تولید جهانی را تشکیل میدهد، وجود دارد. به دلیل کمیاب بودن آن در پوسته زمین، سالانه تنها چند صد تن تولید میشود و با توجه به کاربردهای مهم آن، ارزش بالایی دارد و یکی از فلزات گرانبها است.
پلاتین یکی از فلزات نجیب است. مقاومت قابل توجهی در برابر خوردگی، حتی در دماهای بالا دارد. در نتیجه، پلاتین اغلب از نظر شیمیایی خالص به عنوان پلاتین طبیعی یافت می شود. از آنجایی که به طور طبیعی در ماسه های آبرفتی رودخانه های مختلف وجود دارد، برای اولین بار توسط بومیان آمریکای جنوبی برای تولید مصنوعات استفاده شد و پس از ورود اروپائیان به آمریکای جنوبی در اوایل قرن شانزدهم در نوشتههایی به پلاتین اشاره شد. اما با گزارشی که آنتونیو دو یولوا درباره فلز جدیدی با منشاء کلمبیایی در سال 1748 منتشر کرد، این فلز توسط دانشمندان شروع به بررسی شد.
پلاتین در مبدل های کاتالیزوری، تجهیزات آزمایشگاهی، کانتکت ها و الکترودهای الکتریکی، دماسنج های مقاومتی، تجهیزات دندانپزشکی و جواهرات استفاده می شود. همچنین در صنعت شیشه برای هدایت شیشه مذاب که با آن واکنشی نشان نمی دهد نیز کاربرد دارد. به عنوان یک فلز سنگین، نمک های پلاتین می تواند برای انسان مضر باشد. اما به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، پلاتین خالص اثر نامطلوبی بر سلامتی ندارد. ترکیبات حاوی پلاتین، مانند سیس پلاتین، اگزالی پلاتین و کربوپلاتین، در شیمی درمانی علیه انواع خاصی از سرطان استفاده می شود. پلاتین خالص نسبت به طلای خالص ارزان تر است.